TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda muhalefetin konuşmasını “Yaymaca oldu az buçuk” diye niteleyerek eleştirdiği Reisicumhur Yardımcısı Fuat Oktay, “Dolayısı ile bu akıbet bütçedir, bundan ahir şu bütçedir, bu bütçedir. Bunu göreceksiniz, bunun son bütçe olmadığını birlikte göreceksiniz.  Vakit Kaybetmeden bu dönemin serencam bütçesi, inşallah gelecek yıllarda bile aslında Cumhur İttifakı namına sunmaya bitmeme edeceğiz. Milletimiz 15 seçimde olduğu gibi gine sizlere de bizlere dahi ayrımsız mesajı verecek. Kesin kuvve, ara vermek yok yola devam diyecekti. Sizin görüntü ortada olmaksızın önceki ayrımsız namzet belirlemenizde fayda vardır diyerek düşünüyorum” diye konuştu.

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda 2023 yılı bütçe maratonu zaman başladı. Zaman komisyonda 2023 yılı bütçe yasa teklifi, 2021 yılı değişmez adisyon yasa teklifinin geneli ve 2021 yılı Sayıştay raporları görüşüldü. Reisicumhur Yardımcısı Fuat Oktay, milletvekillerinin sorularını şişman yanıtladı. Oktay şunları söyledi:

“Yönetimde saydamlık, şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkelerini benimsemiş bir hükümet olarak. Bütçe ve stabil hesabın rastgele detayını açıklıkla milletimizle paylaşıyoruz. Seçkin sene bu bütçe kimin, neyin bütçesi üzere sorulara muhatap olduk, bu yıl dahi aynı sorulara muhatap olduk. 2023 yılı bütçesinin vatandaşımızı toptan belirsizliklerden koruyacak, herhangi bir kesimden vatandaşımızı kollayacak, adil ve içtimai benzeri bütçe olduğunu ifade etmiştim, bugün üstelik tekrarlıyorum.

2023 yılı bütçemizde toplumsal harcamalar amacıyla ayırdığımız hamur miktarını 258,4 milyar liraya çıkardığımızı rapor etmiştik. Gine tıpkısı sefer elan çiftlemek istiyorum. Bu cirim 2023 yılı bütçesinin yüzde 5,8’ine denk gelmektedir. 2002 yılında bu devlet yüzde 1,3 ile ayrılan hamur miktarı 1,6 bilyon liraydı. Münasebet 2002 ile daim kıyaslıyorsunuz diyorsunuz.  Biz mihenk taşı namına görüyoruz.

2023 bütçemizde 65 gözyaşı üstü yaşlılardan, sakat vatandaşlardan ve özürlü vatandaşların yakınlarından oluşan kestirmece 1,4 milyon kişiye bağlanan aylıklar üzere 31, 3 bilyon, 555 bine mümasil sakat vatandaşımızın evde bakımına bindi için 28 milyar, TOKİ sosyal basamak finansmanı üzere 10 milyar, aile bindi programı üzere 7,5 bilyon lira ana ayırdık.

Sosyal kesimlere müteveccih bütçeden sağladığımız kaynaklar bunlarla mecbur değildir. Toplumun farklı kesimlerine 2023 yılı bütçemizde sağladığımız zenginlik katkısı kısaca 1 trilyon 200 liraya ulaşmaktadır. Bu hacim bütçenin yüzdelik 27’sine tekabül etmektedir. 2023 bütçesinde doğalgaz ve cümbüş sübvansiyonları amacıyla 600 milyar liralık, minimal ücretin idrak dışı tutulmasıyla 300 bilyon liralık, yaşlı, engelli, tekaüt, dul ve eytam kabil sosyete kesimlerini müzaheret etmek için yapılan alacak indirimleri kapsamında 51 bilyon teklik vatandaşımıza destek sağlamışızdır.

Gıda güvenliği ve zirai kalkınma milli düzenlilik meselesi adına gördüğümüz ve üstüne özellikle eğildiğimiz konuların başında geliyor. 2023 yılında tarıma 142, 9 bilyon lira nesep ayırıyoruz. 54 bilyon değil. Sunumda benim tabir ettiğim 54 bilyon sadece tarımsal destek programları amacıyla ayrılan ödenektir.

“BÜTÇEYİ KİM SUNMALI” TARTIŞMASI

Bütçeyi kimin sunacağı ile müntesip soru vardı. Bu sene nereden lüzumlu etti üstelik gündeme getirildi, Anayasal ağız dalaşı diye niteleyerek. Bizim zihnimizde açıktan yakından hakeza bire bir soru var, ne de Temel’ya aykırılığı ile ilgili alarga yakından değme tereddüt var. Esas Yön 161, Reisicumhur bütçe kanun teklifini mali yılbaşından bildirme birkaç 75 ahit önceki TBMM’ye sunar diyor. Filhakika Reisicumhur sunuyor bütçeyi, sunmuştur zaten. Sunardan misyon, imzası ile buraya gönderdiği konudur, tığ vatandaşımıza açıklamışızdır, buraya birlikte gelmiştir.

Bütçenin ki yoluyla sunulacağı birlikte Sedir İçtüzüğünün 67’inci maddesi ile sınırlı olup, buna göre icra yerine  Reisicumhur Yardımcısı veya bir icra vekili sunuş yapabilmektedir.

“ÇİFTÇİLERİMİZDEN IRAK DEĞİLİZ”

Çiftçiden illerden haberiniz var mı diye sorular oldu. Bizim kendimiz üstelik çiftçilerden irak değiliz, hele özellikle illerimizden vatandaşlarımızdan katiyen irak değiliz. Başta Cumhurbaşkanımız atılmak üzere.

Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sisteminin getirdiği faydaları, istikrarı, kesin ve hızlı karar kabul etme imkanlarının bittabi Türkiye’ye fayda adına döndüğünü kemiksiz namına görürsünüz. Alelhusus aut politikada olsun, krizlerin yönetiminde olsun bunun sonuçlarını görüyoruz. Bunu uygularken üstelik vatandaşımızdan katiyen uzak kalmayız. Takkadak fiziksel anlamda değil, istek bağımızı tek kimse koparamazdan vatandaşımızdan. Gidip miting alanlarında konuşup üstelik dönmeyiz, dönen insanlar dahi değiliz. Kesin vatandaşımızın içindeyizdir. Bunun birlikte liderliğini Cumhurbaşkanımızın kendisi yapar, milletiyle rağbet büyü kurmuş olması sonuç 15 seçimdeki başarısının da kesin göstergesidir.

“KESIN FIKIR, ARA VERMEK YOK YOLA DEVAM DİYECEKTİR”

Dolayısı ile bu son bütçedir, bundan sonraki şu bütçedir, bu bütçedir… Bunu göreceksiniz, bunun son bütçe olmadığını bile göreceksiniz.  Çabucak bu dönemin sonuç bütçesi, inşallah ati yıllarda de başından Halk İttifakı olarak sunmaya devam edeceğiz. Milletimiz 15 seçimde olduğu kabilinden yine sizlere üstelik bizlere da ayrımsız mesajı verecek. Kesin akıl, durmak yok yola devam diyecekti. Sizin hayalet gıyaben önceki bire bir aday belirlemenizde kâr vardır diyerek düşünüyorum.”

Oktay’ın sözlerine “Propaganda oldu az buçuk” diye muhalefetten tenkit geldi.

“KÜLLİYE HERKESE AÇIKTIR”

Oktay, kadınlara birlikte bindi verdiklerini açıklayarak, “Yüzlerce avrat maraba, sizin saray bizim milletin evi dediğimiz Cumhurbaşkanlığı Külliyesinde Sayın Cumhurbaşkanımızla bire bir araya gelmiştir” dedi.  HDP Balkı Mebus Dilan Zekâ Taşdemir, “Biz da gelebilir miyiz?” diye niteleyerek sordu. Oktay, “Bittabi ki gelebilirsiniz. Külliye herkese açıktır. Buradan giderken bu arada geçelim, bura milletin evi” diye cevap verdi.

Oktay, “Yüzüncü yılın bütçesi milletle iç içe, milletin ta kendisi olan yönetim anlayışımızın mali alana yansımasıdır” dedi.

TTB BAŞKANI FİNCANCI’YI HEDEF ALDI

Oktay, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin kimyevi zırh kullanmış olabileceğini söylediği için gözaltına alınan Türk Tabipleri Birliği Başkanı Şebnem Korur Fincancı’nın fotoğrafını taşıdıkları üzere HDP’li milletvekillerini eleştirerek, “Ne hikmetse gâh hatiplerin insan hakları savunucusu diyerek tertemiz göstermeye çalıştıklarının evinden, arabasından mermiler, fişekler ve örgüt dokümanları çıkıyor” dedi.

“CEBİNDE BASIN KARTI VAR DİYE KİMSE KENDİNİ HUKUKUN ÜZERINDE GÖREMEZ”

Oktay, gözaltına alınan gazetecilerle ait dahi değerlendirmede bulunarak, “Gazeteci dediklerinizin de ki olduğunu, hangi olduğunu gördük. Cebinde basın kartı var diye kimesne kendini hukukun üzerinde göremez. Bu ego de olsam, siz birlikte olsanız. Terör ile arasına uzaklık koymayan bile sonucuna katlanır. Tığ defaten 85 milyonun bütçesi dedikçe, bazıları dini ekalliyet, budunsal azınlık diye, ayrışmayı beslemeye çalışıyor. Ülkemizde azınlıklara yönelik siyaset ve icraat Lozan Sulh Anlaşmasının ilgilendiren hükümlerine akıllıca şekilde belirlenmektedir. Üste biz onun üstelik çokça ötesine gitmekteyiz” diye niteleyerek konuştu.

Oktay, Türkiye’deki Alevilerin beklentilerinin belirlemek ve çözüm yollarını seçmek için hazırlık yaptıklarını söyleyerek, cemevlerine ilişik yasa tekliflerini anımsattı.  Oktay, “Ülkemizi Türkiye yüzyılına hazırlarken milletimizin tamam kesimlerinin, beraberliğini, kardeşliğini güçlendirecek adımlara hususi önem veriyoruz. Biz bu milleti hizmetkar olmaya geldik derken, hiçbir grubu bile dışarıda bırakmıyoruz, çünkü tığ bu milletin ta kendisiyiz. 85 milyona alt bölüm gözetmeden eserlerimizle konuşmaya devam ediyoruz” diye konuştu.

AÇIĞIN KAPANABİLECEĞİNİ AÇIMLAMA KOYARAK VAAT ETTİ

Oktay, akan açıkla ilgilendiren birlikte “Akan işler açığı bu sene enerji faturasında gözlenen astronomik fiyat etkisi ile göreceli faziletli seyretmekte. Erke dışında da cari amal ilavesi verdiğimizi üstelik inandırmak isterim. Ati yıl erke faturasının gerilemesi ile üstelik akan işlemler açığımızın yüzdelik 2,5 seviyelerinde kabul edilebilir ayrımsız düzeye gerilemesini bekliyoruz. Şayet toptan ve bölgesel boyuttaki şartların normalleşmesi öngörüsü ile. Ki şu anda hakeza tıpkı öngörü amacıyla elan er” diye niteleyerek istimara yaptı.

Oktay, “Akan işler açığının esas nedeni yükselen küresel enerji fiyatlarının erke ithalatımızda oylumlu artışa hastalık olmasıdır” dedi. Oktay, erke fiyatlarındaki artım olmasaydı Türkiye ekonomisinin akan çok vermiş olacağını ati sürerek, “Bu, erke faturalarımızda 50 bilyon doların üstünde arttırma bir artışa meni etmektedir. Tıpkısı ayrıksı ifadeyle bu sene astronomik enerji eşit artışları olmasaydı, 2022 sene böylelikle ekonomimiz cari fazla vermiş olacaktı” diye niteleyerek iddiasını sürdürdü.

TOGG AÇILIŞINA NIDA ETTİ

Oktay, TOGG fabrikası açılışına muhalefeti nida ederek, şunları söyledi:

“İkinci çekirdeksel santralinin yapımı şu anda planlama aşamasında, bu konudaki müzakerelerimiz üstelik başladı. Erke sektörünün günümüz dünyasında belirleyici olan en kocaman iktisadi ve siyasi unsurlardan biri olduğu bilinciyle, dünyadaki güncel gelişmeler ışığında erke sektörünü yer doğru ve faal şekilde destekleyecek ve yönlendirecek politika ve düzenlemeleri hayata geçirmeye bitmeme edeceğiz. Akan aşkın hedefli büyümeyi destekleyecek şekilde yüksek katma ayar ve faziletkâr teknolojiye cemaat yatırımları teşvik ediyoruz.

Bu çerçevede; serencam olarak İzmir, Kocaeli, Sakarya ve Adana illerimizde, gündüz paneli, kimyevi özellik, melez ve şarj edilebilir makine ile pil üretimlerini kapsayan 20 milyar liralık tutarındaki 4 büyük yatırıma proje bazlı heveslendirme sağladık. 29 Ilk Teşrin Cumartesi günü bile evvel domestik ve milli elektrikli aracımız TOGG’un fabrikasının açılışını yapıyor, geçmiş aracımızı banttan indiriyoruz. Davetlisiniz. Mega projelerimizi soruyordunuz ya.”

KKM TUTARI 1,45 TRİLYON LİRAYA ULAŞTI

Oktay, düzem korumalı yatırım üzere ise şu açıklamayı yaptı:

“Hem vatandaşlarımız hem dahi şirketlerimiz KKM uygulamamıza balaban hoşlanma göstermiştir. 21 Ekim 2022 tarihi bakımından KKM’ye paydaşlık sayısı 2,3 milyon kişiyi aşarken hep cirim da 1,45 trilyon TL’yi önceki ve mevduattaki TL payı yüzdelik 50’ye yaklaşmıştır.  Bu genişlik bağan dirimsel gruplarından toplanan vergilerin tevdiat sahiplerine aktarıldığı iddialarının bilakis, KKM’nin tabana yayıldığını ve tamam halkımıza hitap fail benzeri finansal eser olduğunu ortaya belirgin koymaktadır.

Seçme vatandaşımız akıllıca gördüğü kadar tasarrufunu bu hesaplarda değerlendirebilmektedir, miktar üstüne seçkin hangi aynı zir evet de üst çizi bulunmamaktadır. Bu kapsamda düzem korumalı yatırım sahiplerine sağlanan destekler, ferdî emeklilik sistemine sağlanan destekler (ihtişam katkısı) kadar tasarrufları heveslendirme edici ve etraflı bire bir bindi gibi görülmelidir. KKM ile döviz mevduat hesaplarının mecmu mevduatlardaki payında 10 puandan henüz aşkın tıpkı tenakus olmuştur. Gene, bankaların döviz yükümlülükleri düşmüş ve 2021 Teşrinisani ayında TL mevduatların averaj vadesi 24 günken, 2022 Ağustos kocaoğlan itibarıyla 45 güne çıkmıştır.

KKM uygulamasının döviz kuru oynaklığı ve değişik makroekonomik göstergeler üzerindeki müspet etkisine nazaran maliyeti vabeste olmuştur.  2022 Eylül sonu itibariyle KKM uygulamasının bütçeye maliyeti 84,9 bilyon TL’dir ve bu elhak halkoyu ile belirgin tıpkı şekilde paylaşılmaktadır. KKM uygulaması niteliği itibarıyla kamunun borçlanması karşılığı ortaya çıkan aynı zorun olmadığı amacıyla getiri harcaması adına değerlendirilmemekte; bu kapsamda oluşan harcamalar üstelik bütçenin cari transferler kaleminde izlenmektedir.”

Oktay, seviye korumalı tevdiat ile ilgilendiren Hazne ve Maliye Bakanlığı’nın açıkladığı rakamı ise “KKM sebebiyle Biçim Bankasında oluşan maliyet, Kaynak ve Maliye Bakanlığının açıkladığı rakamların altındadır” diyerek değerlendirdi.

Oktay, TOKİ konutları ile ilgilendiren da şöyle bilgelik verdi:

“Vatandaşlarımızın hava gücünü iaşe etmek amacıyla İlk Evim İlk İş Yerim projesi hayata geçirilmektedir. Proje kapsamında 5 yıllık dönemde 500 bin konut, 1 milyon göz gayeli yer ve 50 bin aksiyon yeri yapılacaktır.

Toplam 360 bin bağımsız milletvekili birimden oluşan evvel girişim 2 yılda bitecektir. Yapılacak olan 500 bin göz, 240 kamer mehil ile satışa sunulacak olup; zir yapıları ve imarı mücehhez hane gayeli arsalar, vatandaşlarımıza 10 sene vadeyle faizsiz namına verilecektir.

FAİZ VE BORCA İLİŞKİN İDDİALI KONUŞTU

Oktay faiz ve namus borcu ilişkisine ilişik da muhalefetin sorularını şöyle yanıtladı:

“2020 yılı böylecene 36,2 milyar dolar olan sınırlı içi döviz cinsi vecibe stoku, 2021 yılı sonunda 29,9 bilyon dolar, Ilkgüz 2022 sonu bakımından ise 25,8 milyar dolar seviyesine gerilemiştir. Önümüzdeki dönemde ev içi döviz cinsi namus borcu stoku aşamalı kendisine azaltılmaya bitmeme edilecektir. 2021 yılsonunda 29,9 milyar doları yurtiçi döviz cinsi namus borcu stoku, 109,7 milyar doları ise sınırlı dışı takanak stoku başlamak üzere merkezi idare mecmu döviz cinsi vecibe stoku 139,6 milyar dolar iken bahis konusu yığılım 2022 yılı Teşrinievvel ayı itibari ile tahminî 7 bilyon dolar azalarak 133 bilyon dolar kendisine gerçekleşmiştir. Arsıulusal piyasalar tarafında ise finansmana erişimin zorlaştığı 2022 yılında, yatırımcıdan ağır temenni gören 3 ayrı ihraç ile toplanmış 7,5 bilyon dolarlık dış finansman sağlanmıştır.

Faiz harcamalarının milli gelire oranı 2002 yılında yüzdelik 14,3 iken, 2021 yılında yüzdelik 2,5’e büyüklüğünde gerilemiştir. 2022 yılında ise bu oranın benzer seviyede gerçekleşmesi beklenmektedir. SUTAŞ tanımlı genel dümen borç stokunun karışık yurtiçi hasılaya oranının 2021 yılı böylece yüzdelik 41,8, 2022 yılı ikinci çeyreğinde ise yüzde 39,3 seviyesinde gerçekleşirken, bu yılsonunda 36,7’e düşmesi, Ilımlı Vadeli Izlence (2023-2025) dönemi böylelikle ise yüzdelik 32,1’e gerileyerek izlence dönemi boyunca yüzde 60 olan Maastricht Kriterinin berenarı altında seyredeceği öngörülmektedir.  bahis konusu ululuk AB ülkelerinde averaj yüzde 86,4 seviyesinde seyretmektedir.”

Oktay’ın konuşmasının ardından 2023 yılı Merkezi Idare Bütçe Yasa Teklifi ile 2021 yılı Merkezi Hile Merkeziz Adisyon Kanunu Teklifinin maddelerinin görüşülmesine  geçilmesi ve 2023 bütçe ve 2021 yılı kesin hesap yasa teklerinin bir numara ve ikinci maddeleri  AKP ve MHP’li milletvekillerinin oyları ile kabul edildi.