Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Mardin İl Eş Güdüm Yerleşmiş, Derik’te 20 kişinin ölümüyle sonuçlanan gidiş geliş kazasıyla ilişkin hazırladığı raporda, Cengiz Holding’in bölgedeki tesislerine taşımalık hizmeti veren TIR’ların açıkgöz, polis ve polis ekiplerince yapılan denetimlerde arama edilip edilmediği soruldu. Raporda, “Bu kontroller es geçildiği amacıyla şoförler, özgüven patlaması ve kural tanımamazlıkla, kendilerini evcil halktan yüksek müşahede cüretiyle kazalara sebebiyet vermektedir” denildi. Rapora atıfta kâin CHP Uşak Mebus Özkan Flama, “Araçların faziletkâr tonajlı olduğu ile alakadar kesin vukuf sahibiyiz. Cengiz Holding’e ilişik olduğundan belde polis güçleri, bitirmiş, belediyeye ilişik olan zabıtaların bu araçları tek kontrol etmediği ile müteallik elimizde bire bir rapor var” dedi.

TMMOB Mardin İl Koordinasyon Yerleşmiş, 21 Ağustos 2022 tarihinde Mazıdağı-Derik yolundaki meydana gelen ve 20 kişinin ölümüyle sonuçlanan kazaya ilgilendiren inceleme raporunu yayımladı. Raporda, Cengiz Holding’e ilişkin ETİ Bakır bünyesinde mevcut Mazıdağı Mızrap Gabi Üstünlük ve Entegre Gu¨bre tesislerinden çıkan kilolu tonajlı araçların bu güzergahı kullandığına ilgi çekildi.

Rapora bakarak; kazaya karışan TIR’lardan birinin şoförü ifadesinde yokuşu pahal indiklerini söylemesine karşın görüngü yeri tetkik tutanağında, TIR’lardan birinin rappadak fren sonucu lastiklerinin sürtünmeye dayanamadığı ve işlevsiz kuzuluk geldiği belirtildi. Raporda, “Araçlarda afralı tafralı fren sistemi bulunmaktadır. Aracın çekicilik sisteminde aksaklık olduğunda frenler tabiatıyla yerine kilitlenmektedir” denildi.

Araçların maksimal yordam sınırına uymadığı tamlanan raporda şunlar kaydedildi:

“Karayolları Gidiş Geliş Yönetmeliği’nde tamlanan hız sınırlarına bakarak; özel abra transfer araçlarının kentler arası karaca yollarında atiklik sınırı 50 km/s ve yerleşim yeri içerisinde ivinti sınırı 30 km/s’tir. Buna ilgilendiren fotoğraf 6’birlikte görüleceği amacıyla, münebbih safiha bulunmasına rağmen seçkin iki açar birlikte bu sınırlara uymamıştır.

Mazıdağı-Derik yolunun Derik kaza girişi kısmında kat çalışması olduğu, bu çalışmalardan ötürü yolun bir tane şeride düşürüldüğü ve tam sayıda uyaran levhanın bulunmadığı gözlemlenmiştir. İlk ilçe anından sonraları ilişik kurumların vacip düzenlilik tedbirlerini almadıkları, bir numara kazaya ilgilendiren münebbih levhaların olmadığı, gidiş geliş akışının kontrolsüz tıpkısı şekilde devam ettiği, ikinci kazayı önleyecek seçme tedbirin alınmadığı ve ait kurumların gereğini yapmadığı görülmektedir. Nedeniyle olumlu detay ve patika sahibi kendisine bizlerin, yorum yapmaktan öte analog aynı durumun tekrarlanmaması için neler yapabileceğimizi düşünerek bu doğrultuda araştırı yapması, alınabilecek önlemleri ve çözüm önerilerini birlikte tartışması gerekmektedir.”

Raporda yanıtlanmayı bekleyen sorulardan bazıları şöyle sıralandı:

“İlk kazadan sonradan sefer trafiğe kapatılıp zaruri önlemler bozukluk alınmamıştır? Kazadan bilahare illet tek dil oradan çekilmemiştir?

Mazıdağı’ndan kaymakamlık hesabına kadar olan eğik yolun bati tonajlı ve benzeri o kadar de aylı araçların frenlerini riske atacağı, geçmiş kazadan sonra gidiş geliş canlı devam ederken toplanan insanların fenomen yerinden uzaklaştırılması hiç mi düşünülmemiştir?

“KASABA YOLU ILLET HAYATA GEÇİRİLMEDİ”

Diyarbakır-Mardin ayrımı Derik ve Mazıdağı yer yolu projesi 2021 yılında onaylanmasına rağmen neden mukteza çalışmalar yapılmamış ve bu proje hayata geçirilmemiştir? Yıllardır ağır tonajlı bu TIR’ların bu şekilde, güpegündüz kent merkezinden geçmesine ve temel caddede adeta otobandaymış üzere şen ve aceleci ayrımsız şekilde gitmesine bozukluk ayn yumulmaktadır?

Eti fosfat tesisi taşımalık işi başladığından bu yana, şirketin nakliye yaptıkları müddet süresince mezun merci ve ilgili kurumlar (bitirmiş gidiş geliş, zabıta gidiş geliş ve gidiş geliş polisi) vasıtasıyla yapılan rutin denetimlerde herkesin durdurulduğu saatlerde bahis konusu TIR’lar hiç durdurulup kontrol edilmiş midir?

Bu kontroller es geçildiği için şoförler özgüven patlaması ve kalça tanımamazlıkla kendilerini yerli halktan üstün müşahede cüretiyle kazalara sebebiyet vermektedir. Yerinde yaptığımız evvel incelemelerde, kazadan geçmiş görülmeyen gidiş geliş tabelalarının ilçe sonrasında bazen yerlere olduğu görülmüştür. ‘Hitit Bakır Tesisi’nden sâdır araçların tonaj kontrolleri mamul mıdır?

“CENGİZ HOLDİNG’E TANINAN AYRICALIK MI”

Derik Kaymakamlığı ve Derik İlçe Itimat Amirliği, UKOME (Ulaşım Koordinasyon Merkezi) toplantılarında, ilçelerinden dokunaklı tonajlı araçlar geçmesine rağmen söz konusu toplantılarda sebep bulunmayıp rey bildirmemişlerdir? Düşünce bildirmemelerinin sebebi, halkımızın da aynı şekilde düşündüğü için Cengiz Holding’e maruf aynı imtiyaz sebebiyle midir?”

“ARAÇLAR BIRÇOK TONLA ÇALIŞIYORDU”

CHP Yardımcı Mebus Özkan Sıcaklık ise zaman yaptığı açıklamada, bu rapora dahi atıfta bulunarak şunları söyledi:

“Cengiz Holding’in işlettiği Hitit Maden’e, Mehmet Cengiz’e ilişik olan ve burada çalışan taşeron firmalar, buradan angarya çekmektedirler. Kazayı yapan, burada etkin taşeronlardır. Yaş itibariyle, özellikle aracın tıpkısı tanesi 15 yaşında ve kesme, kamyondan kan dolaşımı. Gayr ise Fransız malı ve 21 yaşında olan bir çevirgeç. Hastalik evvel kaza yapıldıktan sonra yol kapatılmadı? Kez ayan tutularak sair araçların geçilmesine amil oldu. Bozukluk? Zira kurnaz, uray, polis, polis, bu firmadan çekiniyor. Yolu bile kapatamadığı kanaatine vardık. Şunun altını resmetmek istiyorum; buradan yüklenen araçlar, hangi tonajla gidiyordu? Bir TIR’ın ortalama 25 titrem atması gerekirken acaba henüz çok gebe müydü? Bire Bir aracın freninin patlaması amacıyla 30 evet birlikte haddinden fazla elan çok yükle gitmesi geçişsiz. Tıpkı, yaş etkisi; iki, atmış olduğu yükün etkisi. Bu vesait kaç tonla çalışıyordu?”

“ARAÇLARIN FAZILETLI TONAJLI OLDUĞU İLE ALAKALI AÇIK BİLGİ SAHİBİYİZ”

CHP’li Şule, bu araçlara on paralık ceza kesilip kesilmediğini da sorarak şöyle konuştu:

“Henüz önce kaç tonla gittiklerine ilgilendiren ellerinde vesika var mı? Elan sonraları baskül fişlerinin değiştirildiği ile ilişik şüphelerimiz var. Bunun hele altını yemek istiyorum. Bu firmaya ilgili olan araçların geçmişe ilişik, bildirme azından bire bir sene süresince kantar fişlerinin toparlanıp, günde birçok komütatör geçiyorsa bu araçların akla yatkın yükle, yani 25-26 ton ile geçip geçmediklerinin banko arama edilmesini murat ediyoruz. Araçların yüksek tonajlı olduğu ile alakalı kesin bilgi sahibiyiz. Cengiz Holding’e ilgili olduğundan âlem polis, jandarma, belediyeye ilişik olan zabıtaların bu araçları tek arama etmediği ile müntesip elimizde ayrımsız ifade vardır. Bundan kıran üstelik hele bu kazanın meydana geliş şekli, ilk ilçe olduktan bilahare sebep yolun kapatılmadığı ile alakalı koskoca tıpkı soru işaretini sizlerle benimsemek istiyorum.”