BAŞKOMUTAN ÜNSAL
Iğdır’da üreticiler; basılmış, fide ve mazotun fiyatlı olması zımnında üretimin düştüğünü söyledi. Yabani Armut ilçesinde domates yetiştiren bire bir üretici, “Şu dakika kilosu 5 TL. GELIŞMEMIŞ almaç var. Istihsal var, piyasası yok. Yani milletin alım gücü namevcut. Soran çok, düzlük namevcut. Adam soruyor, ‘5 teklik’ deyince arakasını dönüp gidiyor. Evine konserve için aynı sandık domates alacak herif, on yeri geziyor tıpkısı kasa alamıyor. Güzeşte yıl aynı kasası 15 liraydı, deminden 75-80 lirayı buluyor. Patatesi kaynatıp kaynatıp yiyeceğiz. Vakıa patatesi üstelik alamayacağız evet o üstelik 10 lira” dedi.
Iğdır’birlikte çiftçiler, soylu erki kriz dolayısıyla yaşadıkları sorunları SIMURG Bili Ajansı’na anlattı. Iğdır’a Çakal Armudu ilçesinden domates getirdiğini belirten ayrımsız üretici, şunları söyledi:
“PATATESİ KAYNATIP KAYNATIP YİYECEĞİZ”
“Şu zaman kilosu 5 TL. GELIŞMEMIŞ alıcı var. Istihsal var, piyasası bulunmayan. Yani milletin çekicilik gücü bulunmayan. Soran çok, düz yok. Koca soruyor, ‘5 teklik’ deyince arakasını dönüp gidiyor. Kimesne kar etmiyor. Tarladan 3 liraya alsan, buraya getirene büyüklüğünde 5 liraya dünyalık oluyor. Toprak sahibi getirip satamaz ki adamın dışarı çıkacak hali mi noksan. Koca boğulmuş elhak. Gübreden, mazottan boğulmuş doğrusu. Meydan dağ görüyorsun. Evine konserve için benzeri kasa domates matlup adam, on yeri geziyor tıpkı kasa alamıyor. Sabık sene bir kasası 15 liraydı, demincek 75-80 lirayı buluyor. Patatesi kaynatıp kaynatıp yiyeceğiz. Hangi yapacağız? Gerçi patatesi de alamayacağız ya o de 10 lira.”
“FİYATLAR FAZILETKÂR, ALICI ZORLU BULUNMAYAN”
Yıllardır Iğdır’bile sebze ürettiğini tamlayan Düş Meydo ise yaşadıkları sorunları şöyle anlattı:
“Iğdır’birlikte seçme sene yeşil sebze ve yemiş üretimi, rastgele tuhaf sebze ve ürün üretimi vardı. Geçen yıl dışarıdan alıcılar geliyordu, her tip ürünlerimizi satıyorduk. Demin süt, gübre, el giderleri üretimi amiyane kısıtladı. Geçen yıl 10-15 TL’ye sattığımız domatesin kasasını demincek 70-80 TL’ye satıyoruz, amma yine ekinci para kazanamıyor. Harcama çok olduğundan çevre istihsal dahi azaldı. Istihsal azaldığından dışarıdan, Ahlat’tan apayrı yerlerden göveri ve sonuç gelmeye başladı. Dikici, kışın hesabını yapıyor. Motorin, tezek, kere, işçilik ve başka giderleri hesaplıyor. ‘Kaça satarım’ diyerek adisyon yapıyor ama altından kalkamıyor. Hakeza berenarı üretim bile düşüyor. Şark bölgesinde, Iğdır’üstelik olan tıpkısı iz hiçbir ilde bulunmayan. Mersin’da de bu ürünlerin çeşidi bulunmayan. Iğdır’bile ürün çeşidi çok olduğu için alıcıyı cezbediyor, çekiyor kendisine. Gider aşkın olduğu amacıyla ilk kez Iğdır’a haricen ürün gelmeye başladı, üretimin yurt olduğundan yağlık. Görmüş olduğunuz kavun, domates haricen mevrut durumda. İnsanlar üretimden memnun değil, hükümetin buna ahali atması lazım. Istihsal üzerine çiftçiyi desteklemesi geçişsiz. Bindi alamadığı ant, ilişki payını alamadığı ant çiftçi döküntü oluyor. Kooperatifleşme yok, kısacası kıvançlı değil fellah.”
