Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer, iz liselerinin üretim kapasitesini 2021 yılında 200 milyondan aldıklarını ve yılı 1 milyar 162 milyonla lirayla kapattıklarını belirterek, “Bu seneki hedefimizi Cumhurbaşkanımız açıkladı, 1,5 bilyon. Sekiz ayda elde ettiğimiz dirimlik 1 milyar 75 milyon. 1,5 milyar değil, belli 2 milyar bandını geçeceğiz.” dedi.

Nazır Özer, Özgür Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Planlama, Eğitim Bilimi ve Ekin Komisyonu’nun koordinasyonunda, MÜSİAD Umumi Merkezinde planlı “Mesleksel Eğitim ve İstihdam Çalıştayı”nda yaptığı konuşmada, 21. yüzyılda hisse senedi dünyasının beklediği becerilere topluluk herif kaynağının yetiştirilebilmesi üzere liyakatli öğrencilerin mesleksel eğitimi yeğleme etmesi gerektiğini, bu nedenle tamam ülkelerin dokunaklı icraat yaptığını anlattı.

? Türkiye’de katsayı uygulamasının hem önder hatip hem dahi iz liselerinin etraflı yıllar deprem yaşamalarına ve muvaffakiyetli öğrencilerin bu okulları 12 yıl süresince tercih etmemelerine amil olduğunu belirten Özer, 2012 yılına kadar yürürlükte artan bu uygulamanın Türkiye’nin bunaltıcı maliyetler ödemesine hastalık olduğunu söyledi.

Milli Eğitim Bakanlığı kendisine mesleki eğitimde iki kanalı kullandıklarını, bunların çığır liseleri ve mesleksel terbiye merkezleri olduğunu dile getiren Özer, mesleksel ve ustalık Anadolu liselerinde nazari eğitim verildiğini, mesleki terbiye merkezlerinde ise haftada bire bir çevrim okulda, 4 çağ işletmelerdeki töz iş içinde eğitim bilimi alındığını kaydetti.

“Hususi sektörün mesleksel eğitime yönelimi arttı”

Vekil Özer, 2012 yılında özel sektörü mesleki eğitime fethetmek ve kombinasyon sanayi bölgelerinde (OSB) özel sektör eliyle mesleksel eğitim bilimi okullarının kurulması için ayrımsız aranjman yapıldığını, bu tarihe kadar özel sektörün mesleksel eğitimdeki payının yüzdelik 0,75 civarında olduğunu aktardı.

Bu düzenlemenin peşi sıra özel sektörün mesleki eğitime yöneliminin arttığını ancak matlup düzeyde olmayınca hükümetin 2016’bile benzeri düzenleme henüz yaptığını ve bu teşvikin OSB’lerin dışına üstelik yaygınlaştırıldığını tamlayan Özer, gelinen noktada özel sektörün mesleki eğitimdeki payının yüzdelik 7’ler civarına çıktığını amma matlup düzeye ulaşmadığını söyledi.

Vekil Özer, mesleki eğitimi pekitmek amacıyla katsayı uygulamasının kaldırılmasının peşi sıra balaban benzeri çabalama harcama edildiğini ve iki kritik farklılık yaptıklarını dile getirerek, bir numara değişikliğin hususi sektörün eğitimin birlik süreçlerine karışma edilmesi olduğunu vurguladı.

“Sektörün sunu kıpırdak temsilcileriyle teşrikimesai yapıldı”

Bu kapsamda meslek liselerinde eğitim bilimi verdikleri kül alanlarda sektörün en diri temsilcileriyle, TOBB, İTO, İSO, ATO, ASO, MÜSİAD, Defans Endüstri Başkanlığı ve ASELSAN’la gelişim birlikleri yaptıklarını aktaran Özer, şöyle devam etti:

“İlk yük şu oldu. Akademik kendisine kudretli öğrenciler çığır lisesine döndüler. İlk kere ASELSEAN Mesleki Ustalık Küçük Asya Lisesi, Teknopark İstanbul Mesleki Teknik Küçük Asya Lisesi, Konya ASELSAN Mesleksel Ustalık Anadolu Lisesi, İstanbul Ustalık Üniversitesi ve Talih Ustalık Üniversitesi Mesleki Teknik Küçük Asya Liseleri, en üst kurduğumuz Demirören Iletişim Araçları Mesleki Maharet Anadolu Lisesi, yüzdelik 1’lik yahut yüzde 1’e andıran muvaffakiyet dilimlerinde mektepli almaya başladı. Yani Ankara Veri Lisesi’ne gidecek puanı olan öğrenci, Ankara Bili Lisesi’ne gitmedi, ASELSAN Mesleki Beceri Anadolu Lisesi’ni tercih etti. Bu esasen bire bir kırılmaya meni ediyordu. Yani sektörle birlikte dallı güllü altyapısı olan ve istihdam garantisi olan iz liseleri mensur ederseniz alıcısı vardı.”

“Sekiz ayda elde ettiğimiz sağlık 1 bilyon 75 milyon”

Milli Yetişek Bakanı Özer, katsayı uygulamasından yağlık sosyoekonomik seviyesi genişlik dezavantajlı olan ailelerin çocuklarının kümelendiği çığır liselerinde öğrencilere yaptıkları istihsal kadar katkı payı vermek üzere okulların üretim kapasitelerini artırdıklarını söyledi.

Türkiye’deki 3 bin 574 iz lisesinde 54 ayrımlı alanda 200 milyon lira bandında üretim olduğunu aktaran Özer, şunları kaydetti:

“Hangi illerde, okullarda ne kadar üretim var diye niteleyerek baktık. İstanbul, Sakarya, Kocaeli, Bursa, İzmir, Afyon, Konya, Gaziantep kabil sektörün kümelendiği illerin hiçbiri önceki 20’da yoktu. Bir Numara Batman Mesleki ve Ustalık Anadolu Lisesi çıktı. İl müdürlerimizle güruh yaptık. ‘Bu kapasiteyi elbet artırabiliriz?’ dedik. Orada aynı el müdürümüz dedi ki, ‘Iz liselerindeki üretimden elde edilen gelirin yüzdelik 15’i hazne payı adına kesiliyor, bunun yüzdelik 1’e düşmesi lazım.’ Görüşmeler yaptık ve yüzdelik 1’e düşürdük. bir anda çığır lisesinin istihsal kapasitesi artmaya başladı. 2021 yılında 200 milyondan aldık, 1 bilyon 162 milyonla kapattık. Bu seneki hedefimizi Cumhurbaşkanımız açıkladı, 1,5 bilyon. Sekiz ayda elde ettiğimiz dirimsel 1 bilyon 75 milyon. 1,5 milyar değil, galiba 2 milyar bandını geçeceğiz.”

Üretim kapasitesini artırırken apansız çok amacı elde ettiklerini dile getiren Özer, “Esasta okullar istihsal yapılan yerler, fabrikalar değil ama yaparak ve üreterek öğrenme genişlik kalıcı öğrenmedir. Tıpkısı taraftan muvaffakiyetli öğrenciler gelmeye başladı, tıpkı taraftan yaparak ve üreterek öğrenme kapasitesi patika liselerinde yaygınlaşmaya başladı.” ifadelerini kullandı.

“50 iz lisesinde AR-GE merkezi kurduk”

Icra Vekili Özer, meslek liselerinin istihsal kapasitesini fikri mülkiyetle buluşturmak istediklerini belirterek, şu değerlendirmede bulundu:

“Dünyadaki rekabete baktığınızda rekabetin temel odağını fikri iyelik ve sınai hukuk oluşturmakta. Patent, hayır benzeşim, ayraç, tasarım kapasitesi ve onun ticarileştirilmesi. Cumhurbaşkanımızın katılımıyla altyapısı güçlü olan 50 çığır lisesinde AR-GE merkezi kurduk. 28 Şubat sürecinin dermansız arkaç getirmiş olduğu iz liselerinden kudretli öğrencilerin geldiği, inovatif çalışmalar özne aynı patika lisesine akıllıcasına yolculuktu bu. Şu anda o nüsha 55’e bundan sonra. Milli Eğitim Bakanlığı serencam 10 yılda 29 ürünün tescilini almışken, çığır liseleri 1000’e mail berat, yararlı menent ayraç dizayn tescili almaya başladılar. Bu kapasiteyi başka okullarımızla malumat görüşme merkezleriyle bilgelik liseleriyle imam dil cambazı liseleriyle buluşturmaya başladık. 2022 yılındaki hedefimiz, 7 bin 500 ürünün tescilini almakken 8 bin 300’e çıktık. Bunların 74 tanesi tescillendi.”

Meslek liselerinin güçlükle dışına ihracat yapmaya başladığına dikkati çekici Özer, İstanbul Uran Odası (İSO) hisse senedi birliğiyle terbiye verdikleri lisede kağıt silgi üretilerek Fransa’ya dış satım yapıldığını, bunun beraberinde kağıt havlu makinesinin de ayrımsız lisede üretildiğini kaydetti.

Mesleksel eğitim bilimi merkezlerine yönelik 2 nazik uymazlık

Milli Terbiye Bakanı Özer, mesleki yetişek merkezlerinde terbiye görenlerin hafta bir dolaşma okula, 4 çağ da işletmeye gittiklerini ve üs iş süresince yetişek aldıklarını, yetişek alınan alanda istihdam oranının yüzde 88 olduğunu, mezunlarının yüzde 75’inin eğitim aldıkları firmada çalışmaya bitmeme ettiklerini anlattı.

Tüm sürecin 3308 Dar Mesleki Yetişek Kanunu’yla şekillendiğini aktaran Özer, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Buna bakarak mesleki eğitim bilimi merkezindeki parçalanmamış öğrencilere ayda minimal ücretin üçte biri kadar sevap ödeniyor. Bunu çalıştıran ödüyor. Bunun tıpkısı kısmını ihtişam geri sübvanse ediyor. Müteharrik sayısı 20’nin altındaysa üçte birini, üçte ikisini veriyor. 20’nin üzerindeyse bire bir kısmını veriyor. Üçüncü yılın böylecene öğrenci kalfa oluyor amma konfirmasyon değişmesine rağmen asgari ücretin üçte birini almaya bitmeme ediyor. Kovid-19 salgını günleriydi. Dedik ki, ‘Burada eksantrik ayrımsız husus yapmamız lazım.’ Hem çalıştıran amacıyla hem üstelik öğrenci amacıyla kurumlu sistem, çığır eğitimini esasta kilit ifadesi bu. Sektörü ve oraya gidecek genci bir anda kıvançlı fail aynı mekanizma, aynı çözüm üretmediğiniz müddetçe mesleki eğitimdeki projelerin sürdürülebildiği katiyen olanaksız. İki eleştiri değişikliği yapalım istedik. Özellikle beribenzer ve itidalli ölçekli işletmeler Kovid-19 salgınından sonraları hesaplı teessürat çekmeye başladılar. İşverenden o minimal ücretin üçte bağlanak kısmını ağız ağıza oran adına üzerimize alalım dedik. İkincisi, üç almanak çırak kalfa olduğu devir minimum ücretin üçte biri kadar servet almaya bitmeme etmesin, onu minimal ücretin yarısına çıkartalım. Tıpkı zamanda iş kazalarına ve meslek hastalıklarına karşı bile sigortalayalım. 25 Mesafe 2021 yasa değişikliği Meclis’ten geçti. Cumhurbaşkanımız onayladı. Resmi Gazete’de yayınlandı.”

Nazır Özer, 25 Aralık 2021’bile Türkiye’deki şakirt kalfa sayısının 159 bin olduğunu belirterek, “Zaman 820 bin. Yıl sonu hedefimiz, 1 milyon gencimizi çığır eğitim bilimi merkezleriyle buluşturmak. Ben inanıyorum ki son teşrin ayında 1 milyonu bulacağız ve meyan ayında 1 milyonu da geçeceğiz. Bir yıl kadar gelişmemiş sürede 150 binlerde birey çekişen tıpkısı mesleki yetişek sisteminden 1 milyon çırağın kalfanın olduğu bire bir mesleki eğitim sistemine akıllıcasına evrilmiş olduk.” ifadelerini kullandı.

Konuşmasının peşi sıra Nazır Özer’e, MÜSİAD Genel Başkanı Mahmut Asmalı aracılığıyla Özer namına tıpkısı yetimin 6 maaş giderlerinin karşılandığına dair armağan belgesi ikram edildi. Özer, hediyeyi çok kıymetli bulduğunu tabir ederek, Asmalı’ya teşekkürname etti.