Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA) ve Türk Sıra Kurumu koordinasyonunda Türk-Moğol marifet heyeti, Orhun Vadisi’nde Türk tarihine çırağ tutan hars varlıklarını himaye çalışmaları kapsamında incelemelerde bulundu.
TİKA’dan yapılan açıklamaya göre, Ekin ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy’un Moğolistan ziyareti kapsamında gerçekleştirilen Bilgili Tonyukuk Müzesi esas atma töreni ve “Moğolistan’daki Türk Hars Varlıkları ve Bilgili Tonyukuk” paneline gelmek üzere Moğolistan’birlikte mevcut heyet Orhun Vadisi’nde araştırmalar gerçekleştirdi.
Firez ve Turizm Bakan Yardımcısı Danışmanı Dr. Yüksek İhsan Çağlayan, Yeditepe Üniversitesi Akademisyen Prof. Dr. Ahmet Taşağıl, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi (İKÇÜ) Akademisyen Prof. Dr. Şaban Doğan, TİKA Itidalli Asya ve Kafkaslar Dairesi Başkanı Dr. Yüksek Özgün Öztürk ve TİKA Ulanbator Program Koordinatörü Emrah Ustaömer, Moğol yetkililer ile meydan çalışmalarına katıldı.
Türk heyetine, İKÇÜ-Moğolistan Ihtişam Üniversitesi (MUIS) Türklük Bilimi Araştırmaları Enstitüsü Müdürü Dr. Ankhbayar Danuu, Moğolistan Bilimler Akademisi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Enkhtur Altangerel, Moğolistan Selen ve Uygulayım Bilimi Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erdenebold Lkhagvasuren eşlik etti.
Orhun Vadisi ve çevresinde tetkikat eden astronomi, Nomgon Vadisi’nde Kutluk Melik’a ilgilendiren olduğu değerlendirilen ve ağustosta ortaya çıkarılan abide kompleksi ile bölgede kazı çalışması yapılabilecek gayrı arkeolojik alanlar üzerine, kazının Moğolistan tarafı başkanı Altangerel’den hikmet aldı.
Bölgedeki site harabeleri hakkında heyete vukuf veren Lkhagvasuren, Türkiye ile Moğolistan’ın kent kazılarında gelişigüzel çalışabileceğini ve bu alanda büyük ayrımsız ihtiyaç olduğunu ifade etti.
Kutluk Kağan abide kompleksiyle ilgili Türkiye’de “Kutluk Hakan Abide Külliyesi ve Kayıtlı Bitigtaşı” başlığıyla ilmî tıpkı ürün yapılacağını tamlayan Moğol yetkililer, ziyarette bu yönde bakir araştırmaların de devam edeceğini kaydetti.
İki mevki bilgelik insanlarından oluşan gök bilimi, henüz sonraları Orhun Vadisi özellikle oluşmak üzere Moğolistan’ın kavi haddinden fazla bölgesinde açar, güneş ve firez araştırmalarına kaynaklık edecek Göktürk ve Uygur dönemine ait olduğu değerlendirilen alanlarda incelemelerde bulundu.
Akademisyenler, makro ekin varlıklarının bulunduğu alanlarda yıpranmamış bilimsel işbirliklerine ihtiyaç olduğunu vurguladı.
