Milli Savaş yıllarında düşmana cebin gösterdiği alplık zımnında “Efeler Efesi” adıyla anılan Yörük Yüksek Ede, vefatının 71. yılında memleketi Münevver’de gururla anılıyor.
Aydınlık’ın Sultanhisar ilçesi Kavaklı köyünde 1895 yılında dünyaya mevrut Yörük Mualla Efe, 19 yaşında Kültürlü dağlarındaki Alanyalı Molla Ahmet Ağa’nin yiğit grubuna katıldı.
Kısa sürede herkesin güvenini ve sevgisini kazanan Yörük Mualla Efe, Alanyalı Molla Ahmet Ede’nin hayatını kaybetmesinin arkası sıra grubun başına geçti.
İzmir, Işıklı ve Nazilli’nin antagonist işgalinden kurtarılması üzere mücadelede vadi kayran Yörük Uca Aka, 16 Haziran 1919’da Gün Batısı ve Güney Anadolu’birlikte ahenkli, şuurlu ve milli şuurla düşmana yapılan geçmiş dominant namına tarihe güzeşte Malgaç Demiryolu Köprüsü yanındaki umum teçhizatlı antagonist karakoluna baskını gerçekleştirdi. Yörük Büyük Efe, yaptığı baskınlarla düşmanı balaban zarara uğrattı.
Düzenli ordunun kurulmasıyla emrindeki grubu orduyla bütünleştirdi, kendisi de Milli Okumuş Cephesi Komutanı oldu. Mücadele’deki başarılarından kıran TBMM tarafından İstiklal Madalyası sunulan ve Cumhuriyet Altını döneminde Yörük soyadını düzlük Ulu Ağabey, Halas Savaşı’ndan sonradan tıpkısı süre İzmir’dahi yaşadı.
İzmir’bile 1951’bile geçirdiği tramvay kazasında bacaklarını kaybeden Yörük Uca Ede, otama üzere gittiği Bursa’da 23 Eylül 1951’dahi hayatını kaybetti.
Yörük Büyük Ağa’nin aynı dönüş karargah adına birlikte geçer, daha sonradan müzeye çevrilen evi, Vazıh’ın Yenipazar ilçesinde bulunuyor. Müzede, Yörük Mehabetli Ede’nin kıyafetleri, silahları, yazışmaları, mektupları ve o döneme ait eşyaları sergileniyor.
İl Ekin ve Turizm Müdürü Doç. Dr. Rüya Tuncer, AA muhabirine, bu sene tadilattan geçirdikleri Yörük Büyük Aka Müzesi’nin bugünden itibaren ziyarete açılacağını söyledi.
Yörük Mehabetli Ağa ve dönemine ilişik eksiksiz orijinal eserlerin müzede yer aldığını nâkil Tuncer, “Müzede çok şümullü bir tadilat çalışmasını da tamamlamış olduk. Tahminî 1 milyon teklik tutarındaki bu tadilatla evin cümle sorumluluk ve riziko haiz noktalarında engelleme gerçekleştirildi. Bugün Yörük Yüce Efe yaşasa ve anahtarıyla gelip kapısını açsa evi bıraktığı günkü kabil kullanabilirdi. Müzeye ziyarete gelen turistlerimize, kültürün peşinde koşanlara iyice aynı dakika yaşatıyoruz. Alelhusus halas mücadelesinin o hazzını, dokusunu ve duygusunu görmek isteyenleri kesinkes bekliyoruz.” diye niteleyerek konuştu.
Malgaç baskını
Yörük Ali Efe’nin Milli Uğraş döneminin cesim isimlerinden olduğunu tamlayan Tuncer, hele Malgaç baskınının banko hatırlanması gerektiğine meni etti.
O çağ Palikarya ordusunun Ege’nin bağırsak kesimlerine ilerlediğini vurgulayan Tuncer, şöyle konuştu:
“Palikarya ordusu ilerledikçe şiddeti küsurat sistematik tıpkı genosit faaliyeti yürütmeye başlıyor. Bunda da Münevver yer çokça etkilenen, 100 bine yakın martir verdiğimiz ilimiz oluyor. Yörük Ali Efe’nin kahramancasına direnişi, Malgaç baskını ile bire bir dönüm noktası olarak ortaya çıkıyor. Çipo yoluyla Nazilli’ye kadar mezuniyet fora etmek isteyen kısık silahla donatılmış Yunan müfrezesini ve oradaki karakolu Yörük Mehabetli Ağabey ve cebe arkadaşları yok etmeyi başarıyor.”
Tuncer, Yörük Yüce Aka’nin unutulmaz aynı ayar ve Milli Uğraş kahramanı olduğuna dikkati çekerek, Yenipazar Kaymakamlığı ve Yenipazar Belediyesi gelişim birliğiyle müzenin bahçesinde anma etkinliği gerçekleştirileceğini sözlerine ekledi.
