Iktisatçı Prof. Dr. Yanardağ Öngel, Türkiye ekonomisinin önceki çeyreğini değerlendirdi, sene sonu öngörülerini paylaştı.

Genel seçme tarihinin netleşmesi ve başkan adaylarının belirlenmesi ile alay malay seçimin Türkiye gündeminin yer yetişkin gündemi olduğunu, 6 Gücük Ay 2023 tarihinde gerçekleşen depremin yaralarının sarılması ile gelişigüzel düşünüldüğünde söz konusu iki şanlı başlığın ekonomiyi da şişman oranda etkilediğini belirten Volkan Öngel, “Türkiye ekonomisinin mevcut ve seçime büyüklüğünde olan bodur vadeli makroekonomik görünümü incelendiğinde sıkıntılı içi ve ensiz dışındaki bazen gelişme ve bilgilere ağırlıklı namına odaklanılacağı söylenebilir” dedi.

Kahramanmaraş depremlerinin ekonomiye etkilerini değerlendiren Beykent Üniversitesi’nden Ekonomist Prof. Dr. Volkan Öngel, “13.03.2023 itibari ile bakıldığında Kahramanmaraş merkezli depremin konuşu maliyeti biraz daha değerlendirilebilir veriler üzerinden hesaplanmaya başlanmış durumda. Ayrımlı hesaplamalar ve rakamlar söz konusu olsa birlikte depremin oluşturduğu katabolizma ve baştan düzenleme maliyetinin 80-100 bilyon dolar civarında olacağı (Gayrı yıldızlı ev içi hasılanın yaklaşık yüzde 10’u) görülmekte” diyerek konuştu.

Enflasyon tahmini

2023 yılının geçmiş yarısında depremin oluşturduğu gerekseme, seçme harcamaları, EYT ödemeleri üzere kalemler birlikte olduğunu anlatan Prof. Dr. Yanardağ Öngel, “Mal ihtiyacının karşılanabilmesi amacıyla emisyonun arttırılması ayrımsız seçenek kabilinden dursa birlikte bu çeşit benzeri seçenek şişkinlik üzerinde fevk yönlü baskıları arttıracak ve aceleci düşüş eğilimini yavaşlatacaktır. TUİK verilerine göre TÜFE’deki (2003=100) değişim 2023 yılı Şubat ayında bir esbak aya bakarak yüzdelik 3,15, ayrımsız esbak yılın Aralık ayına göre yüzde 10,00, tıpkı geçmiş yılın bire bir ayına bakarak yüzdelik 55,18 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzdelik 71,83 kendisine gerçekleşti. Mart ve Nisan aylarında da analog şekilde gerçekleşecek para şişkinliği rakamları olması yerinde 2023 sene sonu enflasyonun mebzul ihtimalle yüzde 40’lı seviyelerde olması mübrem türlü” şeklinde konuştu.

İhracat ve dış alım değerlendirmesi

Ticaret Bakanlığının açıkladığı arızi verilere bakarak 2023 yılının Küçük Ay ayında ihracatın 18,6 milyar dolar, ithalatın ise 30,8 bilyon dolar seviyesinde kaydedildiğini nâkil Öngel, “Küçük Ay ayında aut ticaret açığı 12,2 milyar dolar seviyesinde gözlenmiştir. Aile-Gücük Ay dönemi ele alındığında ihracat, yüzde 1,5 oranında artarak 38 milyar 8 milyon dolar, İthalat ise yüzde 15,6 oranında artarak 64 bilyon 439 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir” dedi.

Söz konusu rakamların ihracata dayalı büyümeyi etkileyebileceğini, ihracattaki artışa kıyasla haddinden fazla yüksek miktardaki dış alım artışının dış ticaret açığını arttırıp zorunlu finansman ihtiyacını ortaya çıkarttığını söyleyen Öngel, “Bahsedilen süreç enflasyon ve erdemli aut ticaret açığı ile gelişigüzel delice duruşunu bitmeme ettiren FED ve ECB üzere büyük dalan bankalarının kararlarına merbut namına döviz kurları üstünde fevk taraflı bire bir baskıyı ortaya çıkarabilir. Böyle tıpkı durumda Şekil Bankasının net çekince pozisyonu üstelik göz önüne alındığında dövizde ortaya çıkabilecek yükseliş ile boğuşmak tahakküm olacaktır” dedi.

“Kızıl tehlikesiz liman olma özelliğini yine koruyacak kadar gözüküyor”

Zelzele bölgesinde ortaya çıkan baştan organizasyon ve depreme karşı dulda önlemleri ile birlikte ortaya çıkma amme harcamalarının, yapım sektörü ve sadık sektörler ilkin olmak amacıyla kazançlı canlanmayı yanında getireceğini söyleyen Öngel, “Çarpan etkisi göz önüne alındığında bizatihi tekmil ve tekmil fazla soylu erki yansıması olacak harcamalar ile birlikte alelhusus 2023 yılının 2. yarısında nema üstünde olumlu etkileri kazanmak türlü olacaktır. Acun Bankası aracılığıyla Ocak ayında hor yönlü düzeltilmiş edilerek yüzdelik 2,7 olacağı ön tanıdık nema rakamının yüzde 4 seviyelerinde gerçekleştiği izlenebilir. Elbette bu şekilde aynı hesaplı faaliyet güzeşte hafta yegâne haneli yerine car edilen avarelik rakamlarının eş seviyede kalmasına üstelik yardımcı olacaktır” ifadelerinde bulundu. Hesaplı gelişmeler içerisinde altının bu sene birlikte güvenli liman olma özelliğini koruyacağını aktaran Öngel, sözlerini şu ifadelerle sürdürdü:

“Yatırım ortamı ve mali enstrümanlar açısından kıymetlendirme yapıldığında ise özellikle ABD’üstelik gerçekleşen Silicon Valley Bankası iflasının arkası sıra 2023 yılı üzere Borsa İstanbul’un 2022 yılı kabilinden olmasa birlikte ürem şansı olan alan olduğu söylenebilir. Alelhusus yurtdışı gelişmelerden haddinden fazla etkilenen altında emin liman olma özelliğini esasen koruyacak gibi gözüküyor. Farklı yandan eskimemiş tıpkısı stable coin krizi zihayat saklı yazı dünyalık piyasasının gelişmemiş vadede toparlanması olanaklı gözükmezken, seçme sonuçlarının netleşeceği güne kadar mevduat tarafında dahi olumsuz ürem politikası bitmeme edecektir.” – İSTANBUL