NEDİM GÜLER
Türkiye’nin bildirme mehabetli kivi istihsal merkezi olan Yalova’nın Subaşı beldesinde üreticiler, maliyetlerin artmasına karşın kivi fiyatının düşmesine reaksiyon gösterdi. Yalova Kivi Üreticileri Birliği Başkanı Gaye Dikme, fiyatın 7 liraya büyüklüğünde düştüğünü belirterek, “Sabık sene 8 liradan satmıştık yani geçen senenin altına düştü” dedi. Subaşı Şehremini Turan Canbay ise “Şayet üreticiye bindi olmazsanız 10 yıl sonraları bu işi yapacak kimseyi bulamazsınız” diye konuştu.
Türkiye’nin kivi üretiminin kısaca yüzdelik 40’ını karşılayan Yalova’nın Subaşı beldesinde kivi hasadı başladı. Hasat yapan işçileri müzakere eden Subaşı Belediye Başkanı Turan Canbay, sezonun şiddetli ve bereketli olmasını diledi. Canbay, düzenledikleri festivalle bölgenin altını durumunda olan kiviyi tanıtmaya çalıştıklarını tabir ederken, bu sene beklenen rekoltenin olmadığını dile getirdi.
“10 YIL SONRA BU İŞİ YAPACAK KİMSEYİ BULAMAZSINIZ”
Subaşı Belediye Reisi Turan Canbay şunları söyledi:
“Ortaya Koymak ayrı tıpkısı veca bunun tıpkı birlikte pazarlama kısmı var. Maatteessüf bu sene pazarlama kısmında de büyük bire bir takı yaşadık. Kısmen aşıldı amma bibi istediğimiz fiyatları görmedi kivi. Bilcümle kivinin veriminden, vitamininden, insanların vücuduna faydasından bahsediyoruz ama parasal kısmına birlikte maatteessüf verdiği verimin karşılığında nakdini alamadık. Anca gözüküyor. Evet herkes kazancını düşünüyor ama ana düşünmesi müstelzim burada üretici. Müstahsil üretmediği sürece bizim ifna şansımız namevcut. Bizim beklentimiz üstelik artık bu arkadaşların biraz daha kar marjlarını bağan tutup birlikte üreticiye bindi olmalarını bekliyoruz ama tığ buradan bahçeden görüyorsunuz ne büyüklüğünde güçlükle yapılıyor bu. Bu emeğin karşılığı 8 liraya alıp da markette 48 liraya satılması olmamalı. Bu sene angajman önce yapılan toplantıda birim fiyatları 13 liradan açıkladı amma şu anda 10 liraya kivi satabiliyorsak çok dolgunca diyoruz. Bunun sebeplerini bir beklemek lazım ya birlikte buna oran mi umum atacak nezaret mı el atacak tıpkı şekilde halk atılması geçişsiz. Eğer üreticiye bindi olmazsanız 10 sene sonra bu işi yapacak kimseyi bulamazsınız.”
MALİYET ARTTI, FİYAT DÜŞTÜ
Yalova Kivi Üreticileri Birliği Başkanı Hedef Dikme de Subaşı’nda kısaca 6500 dekar alanda yılda 25-30 bin ton üretim yapıldığını söyledi. Ürünün yüzdelik 70’lik kısmının tüccarlar tarafından satıldığını, ansız kalanın dahi sevimsiz gelgel depolarında bekletilerek piyasaya sürüldüğünü belirten Başbuğ Fidan, bu sene rekolte ve kalite konusunda ağırlık yaşandığını belirtti. Rekiz şu ifadelere saha verdi:
“İklimsel olduğunu düşünüyoruz. Havaların sıcaklığı olanaklı. Mevsimsel tıpkısı istikrarsızlık yaşandı. Gerçekte bitik geçmedi bizim üzere ama az buçuk boydan sorumluluk yaşadık burada. Bu daha sonraları hasat ettiğimiz dönemde yahut bire bir ay öncesinde kivi pazarlıklarında az buçuk zorladı kadar açıkçası. Tüccarlar ürünün kalitesini beğenmedi. Biz henüz öncesinde ağustos ayından kontak adına üreticilerle aynı toplantıda 13 teklik namına bedel açıklamıştık. Bunun aktüel etraf şartları açısından yapışık olmayacağını arz asgari 10 liralara satabileceğimizi düşünürken amma demincek bağımlı bu hesabımız sağlam tutmadı. 7 liralara kadar kivinin fiyatı düştü. Yani dalında kesim fiyatı olana büyüklüğünde düştü. Geçen yıl 8 liradan satmıştık yani sabık senenin altına düştü. Bu ferah tıpkı özdek değil. Hastalık ferah tıpkı husus değil. Deminden üretirken ayrımsız masraf yapıyorsun. Gübreniz, mazotunuz, işçiliğiniz, elektriğiniz var. Öz işçiliğinizi üstelik kattığınız zaman 12-13 bin liraları buluyor dekar maliyeti. Amiyane ayrımsız bakımdan bahsediyorum. Elan bol bakanların daha efdal çıkar. Bunlar bu sene olumsuz orantılı işledi.
Ürettiğimiz malın değeri düştü kamu bilakis bizim harcamalarımız arttı. Hakeza olunca üstelik tığ şu dakika beklediğimizi, umduğumuzu bulamıyoruz. Önümüzdeki yıl üzere bizi düşündürüyor. Tabi demin biz damarlı dahi düşünmüyoruz yani önümüzdeki sene üzere artık biz adisyon yapıyoruz. Bizim alışılagelmiş bir tecim şeklimiz var. O da nedir, malımı yetiştireyim, bakayım. Ondan sonradan tüccar gelsin alsın bu malı buradan. Biraz biz birlikte göz açımızı değiştireceğiz bu yönden. Ürünün tabi kim büyüğü de küçüğü da olacak amma deminden etki şuradan çıkıyor. Düzlük tüccar, küçüklüklerden veca yanıyor bize. Tığ dahi diyoruz ki, bizim malımızın irisi da var. Böyle ayrımsız anlaşmazlık var. Evvel bunu çözmekten yana düşüncelerimiz var.”
ÜRETİCİLER GİDİYOR
Direk, Yalova’da istihsal yapılacak kayran kalmadığını, üreticilerin Orhangazi, İznik kabilinden yer bölgelere gittiğini de belirterek “Orhangazi, İznik oralarda elan açık alanlar olduğu amacıyla üretim o tarafa akilane kayacak yani yavaş yavaş, yıllar içre yani bundan 5-6 sene sonradan orada istihsal fazlalığı henüz olacak. Pazarlamak için dış satım yolları arıyoruz. Bu yıl bu depolanan malların aynı kısmı üzere bilfarz depodan satışla oradan boylayarak satış yaparak ürünün elan iyi değerlenmesini düşünüyoruz” dedi.
