Temelden 275 metre üst yüksekliği ile tümsekli baraj sınıfında dünyanın 5’inci iri barajı olan Yusufeli Barajı ve HES’in akarsu tutmaya başlamasının peşi sıra Türkiye’nin farklı illerinden insanlar, sular altında kalacak yerleşme yerlerini akıbet misil vira etmek için bölgeye geliyor.

Çoruh Nehri üstünde, Muratlı, Borçka, Deriner, Artvin barajlarından sonradan nesir edilen ve 22 Son Teşrin 2022’bile su tutmaya başlayan Yusufeli Barajı’nda su seviyesi 54 metreyi, akarsu miktarı ise 30 milyon metreküpü geçti.

Baraj gövde ile havzasındaki akarsu seviyesinin yükselmesiyle gâh yollar ve iskân yerleri de su altında kalmaya başladı.

İlk akarsu altında kalan iskân yeri bozuk ilçe merkezine kestirmece 2,5 kilometre uzaklıktaki Irmakyanı köyü oldu. Köye ulaşımı sağlayan yağız yolu ile köyün tahminî yüzde 70’lik kısmı sular altında kaldı.

Sular altında kalacak yerleşim yerlerini son öğün ahzetmek üzere yurdun muhtelif illerinden Artvin’e gelenler, değişik duyguları ayrımsız arada yaşıyor.

30 yıldır İstanbul’da diri Mustafa Özçelik, AA muhabirine, Yusufeli’nde doğduğunu, çocukluğunun burada geçtiğini belirterek, herhangi bir yaz ilçeye gelerek özlenti giderdiğini söyledi.

Özçelik, “Yusufeli’nin su altında kalması beni üzüyor ama bir taraftan de baraj ülkemize yardım sağlayacak diye niteleyerek seviniyorum. Ego şimdi ilçemiz su altında kalmadan son aynı nöbet olsun kabul etmek amacıyla geldim. İstanbul’de yaşasam da burası benim memleketim.” dedi.

Özçelik’in eşi Mahmur Çiçeği Özçelik üstelik Yusufeli’nin kendilerinde haddinden fazla özel bire bir yere eş olduğunu tabir ederek, sular altında kalmadan gelip kaplamak istediklerini ve bu tarihe sonuç defa şehadet etme gayesi süresince olduklarını anlattı.

“Hem çarkıt yeri hem taşınılacak yeri tığ bile merak ettik”

Rize’nin Çayeli ilçesinden gelen Padişah Sadık Bostancı bile Yusufeli Barajı ve ilçeyle ilgilendiren çok bili izlediklerini ancak bugüne kadar on paralık görmediklerini aktardı.

Yusufeli Barajı’nın dünyadaki sınırlanmış barajlar ortada olduğuna değinen Bostancı, “Eşimle barajı ve vadiyi soldurmak üzere bölgeye geldik. Ben çok vaktiyle gelmiştim. Gördüm kim Çoruh Vadisi çokça değişmiş. Haddinden Fazla iri yatırımlar mamul. Suların yükseldiğini görüyoruz. Bana haddinden fazla değişik geldi. Enerjiye ihtiyacımız var ki benzeri ilçenin birlikte yeri değiştiriliyor. Rize’den gelmeme ziyadesiyle değdi.” diye konuştu.

Trabzon’un Araklı ilçesinden mevrut Hasan Mahmutoğlu de “Sular altında kalmadan Yusufeli’ni kabul etmek istedim. Burada insanlarla konuşuyoruz. Buruklar, üzüntülüler. Hem bozuk yeri hem taşınılacak yeri tığ üstelik zaaf ettik, görelim dedik. Baraj dört dörtlük, diyecek eksantrik tıpkısı husus namevcut.” dedi.

Irmakyanı köyü sakinleri hüzünlü

Irmakyanı köyü sakinlerinden mütekait hoca Abdullah Parıltı, ilkokulu köyde okuduğunu belirterek, şunları söyledi:

“Liseyi dahi köyden ilçeye yolcu gidip gelerek okudum. Zor olduktan sonraları köyüme döndüm. Burada yaşarken köyüm sular altında kaldı. Ölen aynı insanı hayatımızda ayrımsız elan bittabi görmeyeceksek bu toprakları de ayrımsız elan hiç göremeyeceğiz. Akıbet posta bire bir henüz başlamak istedik köyümüzün bu halini ve o yüzden geldik. İnşallah çıktı pir günler yaşarız.”

Karye sakinlerinden Mithat Yoz Altun dahi 53 almanak hayatını geçirdiği, seçkin geçen devir biraz daha çok baraj sularına gömülen köyüne alarga bakmanın hüznünü yaşadığını dile getirdi.

Altun, “Bugünlerde özlemimizi yolmak amacıyla buraya geliyoruz, bakıp mankafa dönüyoruz. Birkaç çağ sonra o da kaçınan. Coğrafyayı yaşanmışlıklar, özlemler kıymetlendiriyor. Mekanları, insanları tükettikleri hayatlar kıymetlendiriyor. Hani derler ya ‘Bülbülü altın kafese koymuşlar, intizar yurt demiş.’ Öylesine arkalıç sırtı duygularla buraya geliyoruz ki.” sözlerine düz verdi.